Het is een goede zaak dat het gemeentebestuur een peiling houdt onder de inwoners van Scherpenzeel. Op die manier kan iedereen zich uitspreken.

De keuze lijkt te gaan tussen zelfstandig blijven of fuseren. Maar je kunt ook op een andere manier kiezen.

Eigenlijk gaat het in de discussie nu over verwachtingen voor de toekomst. Het gemeentebestuur heeft in een kadernota onderbouwd dat een zelfstandige toekomst haalbaar en betaalbaar is. Tegenstanders van zelfstandigheid betwisten dat en zijn van mening dat inwoners van Scherpenzeel beter af zijn bij fusie met Barneveld.

Maar al die verwachtingen zijn met heel veel onzekerheden omgeven. Veel is sowieso nu nog onduidelijk, zeker waar het gaat over fusie. En daarnaast kunnen meevallers of tegenvallers alles ineens weer veranderen. Het is helemaal niet mogelijk om nu al te weten hoe Scherpenzeel er over tien jaar voorstaat, zoals de provincie eigenlijk suggereert.

Daarom is een definitieve keuze nu helemaal niet mogelijk. En het is ook niet nodig. Natuurlijk: wie overtuigd voor fusie met Barneveld is, kiest daar nu al voor, ondanks alle onzekerheden. En wie overtuigd is dat een zelfstandige toekomst voor Scherpenzeel het beste is, kiest daar nu voor. Maar als je dat niet zo zeker weet? Als je aan beide kanten argumenten hoort waar iets voor te zeggen is? Dan is er de keuze om de locale democratie de tijd en de ruimte te geven. En daarmee laat je open hoe dingen zich in de toekomst ontwikkelen.

Wat betekent dat concreet? Een fusie met Barneveld, vrijwillig of door de provincie opgelegd, is onomkeerbaar. Dan is er geen weg meer terug naar zelfstandigheid. Daar staat tegenover dat de andere keuze wel omkeerbaar is. De provincie zou daarom Scherpenzeel op zijn minst het voordeel van de twijfel moeten geven en kan dan blijven volgen hoe het de komende jaren gaat. Ingrijpen kan dan altijd nog. Ondertussen wordt daarmee de locale democratie gerespecteerd. Dat betekent dat de inwoners van Scherpenzeel zelf beslissen over hun toekomst. In maart 2022 mogen we dan weer een nieuwe gemeenteraad kiezen en ongetwijfeld zal de keuze voor zelfstandigheid of fusie ook dan een belangrijk thema zijn. Dat was het in 2018 nog niet op deze manier.

In de discussie gaat het nu bijvoorbeeld over het aantal woningen dat in Scherpenzeel gebouwd moet worden. De keuze is nu niet of je voor of tegen de bouw van 1000 woningen bent. Het gaat nu over de vraag wie we daarover willen laten beslissen. Want beslissingen over bouwplannen worden stukje bij beetje in de komende jaren genomen. En willen we dan dat dat in Barneveld wordt besloten of hebben we liever dat een door Scherpenzelers gekozen gemeenteraad daarover gaat?

De grote tijdsdruk waaronder de provincie nu besluiten wil nemen, is nergens voor nodig. Scherpenzeel staat er in veel opzichten heel goed voor en heeft serieus werk gemaakt van de uitdaging om de zorgen van de provincie weg te nemen. Dat mag een kans krijgen en als zaken zich dan niet goed ontwikkelen is er nog voldoende tijd voor de provincie om op een later moment alsnog in te grijpen, of, nog beter, voor het democratisch gekozen gemeentebestuur om vrijwillig alsnog de koers te verleggen.

Samengevat: wie nu al zeker weet hoe het over 10 jaar zal zijn, kiest overtuigd voor zelfstandigheid of fusie. Maar er is een derde weg voor wie rekening wil houden met de onzekerheden die er zijn. Die kan nu kiezen tegen het overhaaste ingrijpen door de provincie en er daarmee voor kiezen de regie te houden bij het gemeentebestuur en straks in 2022 weer bij de kiezer. De keuze voor fusie is onomkeerbaar. De keuze voor (voorlopige) zelfstandigheid laat ruimte om de koers steeds weer aan te passen aan al of niet veranderende omstandigheden en inzichten.